In Memoriam: Miguel Arcangel Pourier (1938-2013)

Het is de vooravond van Pesach - de Joodse herdenking van de Exodus, de uittocht uit Egypte.

De hoofdrol in dit machtigste verhaal uit de Joodse geschiedenis is Mozes. Zijn vooraanstaande positie aan het hof van Farao eindigt nadat hij opkomt voor een slaaf die wordt mishandeld. Hiermee beledigt hij de Farao en hij moet vluchten naar de woestijn, waar hij een leven als eenvoudige herder leeft. Hij is een nederige man en geniet van dit rustige bestaan, totdat God zich aan hem manifesteert en hem opdraagt de waarachtige taak op zich te nemen om het Joodse volk - zijn volk - te redden uit de slavernij en weg te voeren uit Egypte. Mozes ziet op tegen deze taak. Hij blijft liever waar hij is. Wie is hij, dat hij tot deze opdracht wordt geroepen, wil hij van God weten. Hij is geen leidersfiguur, allerminst welbespraakt. Tegen wil en dank neemt hij de zware taak op zich en leidt dat drammerige volk weg van de vernedering, in de richting van het Beloofde Land. In de jaren van zijn leiderschap wordt hij regelmatig beschimpt en verraden, maar hij heeft slechts één doel voor ogen: de Goddelijke opdracht. Het Beloofde Land zal hij zelf uiteindelijk niet betreden, maar - zo besluit het boek Exodus - na hem is er nooit meer een profeet opgestaan zoals hij.

In 1993 is Miguel Pourier gepensioneerd. In de jaren daarvoor heeft hij zich opgewerkt van ambtenaar tot directeur van de ABN op de Nederlandse Antillen. Als consultant runt hij nu vanuit een onbeduidend kantoortje het kleine adviesbureau Mafas. Zijn vrije tijd brengt hij door met een stevig potje tennis en met zijn lieve vrouw Hilly en hun kinderen Darrell, Josje en Simone.
Politiek gezien rommelt het dat jaar als de Antillen afstevenen op een staatkundig referendum, waarbij alle politieke partijen optie B voorstaan: een autonoom Curaçao en de ontmanteling van de Antillen-van-vijf. Pourier ziet dit met lede ogen aan en steunt uiteindelijk een kleine non-politieke groep die zich in de media tegen de vroegtijdige opsplitsing van de Antilliaanse familie profileert. Dit geluid vindt bijval bij het publiek en in de aanloop naar het referendum ontstaat de beweging Pro Antia Restrukturá (voor een geherstructureerde Antillen). Op Miguel wordt een klemmend beroep gedaan deze te leiden. Dit is echter allesbehalve wat hij in gedachten heeft. Hij heeft er eigenlijk helemaal geen zin in. Hij weet wat dit zal betekenen. En toch doet hij wat hem wordt gevraagd. Hij zal jarenlang geen rustige dag meer kennen.

De magistrale overwinning van "zijn" optie A (een geherstructureerde Antillen) is een verhaal apart evenals de verkiezingen die daarop volgden en werden gewonnen door de inmiddels in allerijl opgerichte Partido Antia Restrukturá (PAR). Tegen wil en dank werd Miguel in 1994 "MinPres", een ambt waarin voor zijn zachtaardigheid weinig plaats was. Maar er was geen weg terug. Hij was door zijn volk geroepen om hen de weg te wijzen en in nederigheid antwoordde hij: hier ben ik, dienstbaar aan de gemeenschap.

Vanaf het moment dat ik hem in dat onstuimige jaar 1993 ontmoette, wist Miguel me te biologeren. Dat deed hij niet door prachtig taalgebruik, door fraaie gebaren of door opvallend gedrag, maar juist door zijn zachtmoedigheid, bescheidenheid en oprechtheid. Het waren eigenschappen die mij en anderen inspireerden, maar die hem - naar later bleek - een makkelijk doelwit zouden maken voor politieke machtsspelletjes en opportunisme, waar hij wars van was.

Het liep allesbehalve van een leien dakje. Ik herinner me nog de schok op die allereerste werkdag in Fort Amsterdam in 1994. Bovenop de stapel post lag een brief van de President-directeur Pieter Bouw van de KLM. Deze 40% aandeelhouder in de Antilliaanse Luchtvaartmaatschappij (de Antilliaanse regering was de andere aandeelhouder) zegde de deelname aan de joint venture op. Een mokerslag voor de al vele jaren verlies lijdende ALM, maar ook voor het aanzien van dit nieuwe kabinet-Pourier. Het was een eerste klap.
Kort hierna vroeg hij me om toe te treden tot de Raad van Commissarissen van de ALM. We zouden elkaar regelmatig spreken op het Fort in die woelige jaren die met deze benoeming ook voor mij waren aangebroken. Ik herinner me onder meer de heftige demonstratie van stakende ALM-medewerkers voor het woonhuis van Pourier en mij - hij was inmiddels mijn buurman geworden op Royal Gardens - in 1996. Ze hadden het op hem gemunt en de sfeer was grimmig. De politie had de demonstratie voor zijn huis niet zien aankomen. Dat daar geen slachtoffers zijn gevallen, mag een klein wonder heten.

Een jaar later schonk Miguel me opnieuw zijn vertrouwen: hij vroeg me om op de kieslijst van de PAR te staan voor de verkiezingen van de Eilandsraad van Curaçao. Hij plaatste me op de verkiesbare 9e positie. Met veel enthousiasme stortte ik me op dat werk. Maar de moeilijke tijden die ons familiebedrijf doormaakte, maakten het onmogelijk om me ten volle voor de PAR in te blijven zetten en in 1997 moest ik uiteindelijk voor de eigen zaak kiezen. Miguel nam korte tijd mijn vacant geworden plaats in de Eilandsraad in.

In 1998 verhuisde ik naar Nederland. Miguel  introduceerde me bij relaties op de hoogste posities in het Nederlandse bedrijfsleven. In de jaren die volgden, werd ons contact minder, maar de genegenheid bleef. Op de bruiloft van zijn dochter in 2001 praatten we bij en tijdens mijn vakanties op Curaçao zocht ik hem steevast thuis op. Mede op zijn voorspraak mocht ik in 2009 een koninklijke onderscheiding ontvangen. Mijn passie om iets te doen voor de samenleving heeft hij zeker helpen vormgeven.

In de jaren na mijn vertrek uit Curaçao volgde ik de ontwikkelingen op de Antillen nauwgezet. Ik zag hoe Miguel een onnavolgbare strijd leverde om de financieel-economische crisis van de Antillen (en andere crises) het hoofd te bieden. Dat werd hem niet alleen vanuit de Antilliaanse politieke slangenkuil onmogelijk gemaakt. De grootste klap kreeg hij te verwerken toen zijn grootste bondgenoot, de Nederlands Premier Wim Kok, hem in 2001 een dolkstoot toediende door hem te laten vallen. Nederland trok zich onverwacht terug uit het samen opgetuigde saneringsplan in het kader van het IMF. Miguel bleef als altijd een gentleman en keerde Kok de andere wang toe. Maar z'n gezondheid had gedurende deze - letterlijke - tropenjaren zwaar te lijden gehad en in 2002 verliet hij de politiek.

Voor velen die met hem zijn opgetrokken is Miguel een mentor en een groot voorbeeld geweest. Voor mij geldt dat zeker. Ik koester veel dierbare en waardevolle herinneringen aan een nobel, integer, bescheiden en dienstbaar mens, een warme persoonlijkheid, die diepe indruk op mij heeft gemaakt en die ik nooit zal vergeten.

Miguel Arcangel Pourier is gisteren op 74-jarige leeftijd overleden. Nomen est omen: Michaël, de aartsengel. Beschermer van zijn volk. Zoals Mozes een leider van zijn volk was. Want ook dat was Miguel. En nooit meer zal er één opstaan zoals hij.

Moge hij rusten in vrede.

© David Serphos